Integracja akumulatorowych magazynów energii (BESS) z projektami PV niesie ze sobą wiele korzyści, takich jak zabezpieczenie przed wahaniami na rynku, zwiększenie elastyczności operacyjnej i tworzenie nowych źródeł przychodów w postaci usług sieciowych. Wiążą się jednak z wyższymi nakładami inwestycyjnymi (CAPEX) i wyzwaniami technicznymi. Deweloperzy muszą sprostać zarządzaniu dwiema technologiami – systemami PV oraz magazynami energii na skalę przemysłową – na tej samej lokalizacji. Bariery pojawiają się także w procesie pozyskiwania pozwoleń, który jest skomplikowany i często rozdzielony dla obu komponentów.
Włączanie magazynów energii do projektów fotowoltaicznych (PV) znacząco przyczynia się do zabezpieczenia inwestycji i zwiększenia stabilności sieci – mówi Gabriele Buccini z Trinasolar.
Postęp w łatwiejszym wdrażaniu kolokacji zauważalny jest również w Polsce. Przykład stanowi rządowy program wsparcia na budowę magazynów energii o mocy min. 2 MW i pojemności co najmniej 4 MWh, a także na wykonanie przyłączeń do sieci wraz z niezbędną infrastrukturą oraz dostosowanie i konfigurację systemu magazynowania. Program ruszył 12 listopada 2024 roku, a zbieranie umów potrwa do końca 2025 roku. Ze wsparcia mogą skorzystać przedsiębiorcy, co stanowi istotny impuls do rozwoju sektora magazynowania energii w Polsce. Dotacje te pozwalają zwiększyć niezależność energetyczną oraz zmniejszyć obciążenie sieci w szczytowych momentach. Dzięki takim udogodnieniom rynek PV w Polsce zyskuje dodatkowy bodziec do dynamicznego rozwoju.
Jednak wciąż jest wiele do zrobienia. Rządy i organy regulacyjne mogą wprowadzić dodatkowe działania, aby usprawnić proces kolokacji dla deweloperów. Obejmuje to skrócenie czasu potrzebnego na uzyskanie pozwoleń planistycznych i przyłączeń do sieci, a także uproszczenie procedur zatwierdzania poprzez zintegrowanie wymagań dotyczących systemów PV oraz magazynów energii w ramach jednego spójnego procesu.
Kolokacja opłaca się w dłuższej perspektywie
Dodanie jednostek bateryjnych magazynowania energii oraz infrastruktury wspierającej stanowi znaczący dodatkowy nakład kapitałowy (CAPEX) dla dewelopera. Jednak ten koszt początkowy może przynieść długoterminowe korzyści poprzez ograniczenie przyszłych ryzyk, takich jak potencjalna deprecjacja wartości aktywów projektu, w miarę jak koszty systemów PV nadal spadają.
Dodanie funkcjonalności BESS do instalacji PV zapewnia również coraz bardziej niezbędną możliwość magazynowania energii. Równoważy to ciągłą komodytyzację rynku i spadek zwrotów z inwestycji w fotowoltaikę na kilka sposobów, w tym:
- Otwieranie nowych źródeł przychodów: deweloperzy mogą oferować usługi zarządzania siecią, takie jak równoważenie obciążenia i regulacja częstotliwości, operatorom systemów dystrybucyjnych (OSD), co zwiększa potencjał przychodowy projektu.
- Odpowiedź na problemy z obciążaniem sieci: kolokacja pozwala przygotować się na obecne ograniczenia sieciowe i wynikające z tego tytułu odmowy udzielenia warunków przyłączeniowych ze strony operatorów dla nowych inwestycji w OZE.
W Europie i na całym świecie istnieje pilna potrzeba magazynowania energii. Przewiduje się, że wraz z liczbą uruchamianych projektów OZE będzie ona tylko rosnąć. Dostawcy energii będą korzystać z magazynów energii, aby zyskać elastyczność konieczną do zaspokojenia popytu, zarządzania podażą oraz równoważenia obciążeń w sieci. Deweloperzy mogą spełnić te potrzeby, dodając BESS do swoich projektów, co zwiększa zarówno wartość kapitałową aktywów, jak i ich wartość operacyjną.
Różnorodne podejście na różnych rynkach
Potrzeba magazynowania energii dotyczy całego świata, ale sposób realizacji tego celu różni się w zależności od warunków sieci i priorytetów rynkowych.
Na przykład w Hiszpanii, gdzie sieć krajowa zbliża się do nasycenia, planiści rządowi nadają priorytet tym wnioskom o przyłączenie projektów PV, które są zintegrowane magazynami energii. Instalacje z BESS pomagają zrównoważyć podaż i popyt, magazynując nadmiar energii w okresach niskiego zapotrzebowania i zapewniając, że odnawialna energia nie zostanie zmarnowana, gdy sieć jest przeciążona.
Natomiast we Włoszech skupiono się na dużych, autonomicznych projektach BESS, które oferują usługi równoważenia obciążenia na poziomie komunalnym. Stabilizują one ceny energii elektrycznej i zapewniają ciągłość dostaw. Takie autonomiczne systemy uzupełniają sieć, oferując elastyczność i balansując zmienność cen.
Ograniczenia w wydawaniu nowych warunków przyłączeniowych przez operatorów, niskie ceny energii na giełdach w czasie maksymalnej generacji ze źródeł OZE oraz ograniczenia w pracy tych instalacji to problemy, które dotykają inwestorów w całej Europie. W konsekwencji rozwój magazynów energii staje się nieunikniony. W krajach bałtyckich uzyskanie warunków przyłączeniowych dla farm PV bez systemu bateryjnego jest już praktycznie niemożliwe. Wkrótce podobna praktyka pojawi się również w Polsce. Można więc spodziewać się dynamicznego wzrostu liczby systemów BESS współpracujących z instalacjami pogodowozależnymi, a także magazynów energii wolnostojących, których rozwój będzie napędzany możliwością świadczenia usług sieciowych oraz uczestnictwa w rynku mocy – mówi Nicolas Delucis, sales manager w Trinasolar.
Nie istnieje uniwersalne rozwiązanie. Wybór między systemami kolokowanymi a autonomicznymi instalacjami PV i BESS zależy od lokalnej infrastruktury sieciowej, potrzeb rynkowych i długoterminowych celów. Każde podejście służy innym celom, odpowiadając na unikalne wyzwania i możliwości w określonym kontekście.
Kolokacja to inwestycja w przyszłość
Ograniczona liczba punktów przyłączeniowych do sieci już teraz stanowi wyzwanie na wielu rynkach, co jest wynikiem rosnącego wykorzystania energii odnawialnej i rosnącej potrzeby równoważenia sieci. To ograniczenie będzie się pogłębiać w miarę pojawiania się kolejnych projektów odnawialnych, co czyni kolokację coraz bardziej praktycznym i strategicznym wyborem dla deweloperów.
Szeroko zakrojona adopcja kolokacji przestaje być pytaniem „czy” i staje się pytaniem „kiedy”. W miarę jak rośnie zapotrzebowanie na energię odnawialną, operatorzy sieci i dostawcy energii będą coraz częściej korzystać z kolokowanych rozwiązań magazynowania w celu rozwiązania problemów związanych z równoważeniem podaży i popytu, łagodzeniem przeciążeń w sieci oraz zwiększaniem elastyczności systemu.
Dla deweloperów i inwestorów kolokacja oferuje wartościową okazję do rozwiązywania tych problemów i optymalizacji wartości ich aktywów. Chociaż każda firma będzie oceniać swoje opcje w kontekście specyficznych okoliczności, rosnąca potrzeba kolokacji wskazuje, że jest to rozwiązanie, które warto uwzględnić zarówno w obecnym, jak i przyszłym planowaniu projektów.
