Polska w 2022 r. kolejny raz wyróżniła się jako jeden z głównych rynków fuzji i przejęć w Europie Środkowo-Wschodniej. Polacy dokonali najwięcej, bo aż 250 transakcji, których wartość osiągnęła najwyższy od dekady poziom 15,97 mld euro, głównie dzięki wartej 7,9 mld euro fuzji PKN Orlen i PGNiG.
Jak wynika z raportu „Emerging Europe M&A Report 2022/2023” autorstwa analityków EMIS (ISI Emerging Markets Group) oraz kancelarii CMS, rynek fuzji i przejęć (M&A – ang. mergers and acquisitions) w Europie Środkowo-Wschodniej pozostał w 2022 r. zaskakująco aktywny. Dane z należącej do EMIS bazy DealWatch wskazują, że nawet presja związana z wojną w Ukrainie, następstwami pandemii COVID-19 i coraz trudniejszym otoczeniem gospodarczym nie wpłynęła mocno negatywnie na dynamikę.
Europa Środkowo-Wschodnia zahartowana
W 2022 r. aktywność M&A w Europie Środkowo-Wschodniej była nawet nieznacznie lepsza niż w 2021 r. Liczba transakcji wzrosła o 5,6 proc. do 1229, w porównaniu z 1164 w 2021 r. Najważniejsze, że ponownie było ich więcej niż w pandemicznym 2020 r. Całkowita wartość spadła ze szczytowego poziomu 41,31 mld euro w 2021 r. o 20,3 proc. do 32,93 mld euro w 2022 r., ale – po raz kolejny – była wyższa niż w 2020 r. Megatransakcje, czyli takie, na które przeznaczono ponad 1 mld euro, tym razem okazały się rzadkością, gdyż tylko 3 zostały na tyle wycenione, podczas gdy w 2021 r. każda z 10 największych transakcji osiągnęła lub przekroczyła tę kwotę.
Trzy największe branże pod względem wartości odnotowanych transakcji to:
1. górnictwo (7,98 mld euro),
2. nieruchomości i budownictwo (7,82 mld euro),
3. energetyka (4,03 mld euro).
Największą transakcją w 2022 roku w całej Europie Środkowo-Wschodniej – o wartości 7,9 mld euro – była fuzja polskich państwowych firm energetycznych PKN Orlen oraz PGNiG.
Natomiast, jeśli chodzi o liczbę transakcji w danym sektorze, zestawienie wygląda następująco:
1. telekomunikacja i IT (336),
2. nieruchomości (205),
3. produkcja (170).
Fuzja PKN Orlen i PGNiG domyka proces konsolidacji sektora energetycznego w Polsce pod skrzydłami Orlenu, po wcześniejszych przejęciach Energi i Lotosu. Tym razem udało się także uniknąć kontrowersji, jakie pojawiły się przy okazji fuzji z Lotosem, w wyniku której koncern został zmuszony do sprzedaży dużej części udziałów w Rafinerii Gdańskiej. W tym przypadku Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zażądał jedynie sprzedaży spółki Gas Storage Poland, odpowiedzialnej za wypełnianie magazynów z gazem. Najbardziej prawdopodobny jest scenariusz, w którym nowym właścicielem zostanie państwowa spółka Gaz-System. – komentuje Andrzej Żurawski, ekonomista EMIS (ISI Emerging Markets Group).
Polacy inwestują najwięcej
Polska, głównie dzięki fuzji państwowych firm energetycznych, w 2022 r. po raz kolejny wyróżniła się jako główny rynek M&A w Europie Środkowo-Wschodniej. Nie dość że największa transakcja z całego regionu należała właśnie do naszego kraju, to łączna wartość polskich transakcji M&A osiągnęła najwyższy od dekady poziom 15,97 mld euro. To wzrost o 1/3 w stosunku do 2021 r. Liczba transakcji spadła jednak o 7 proc. do 250.
Polacy w 2022 roku okazali się także największymi inwestorami w Europie Środkowo-Wschodniej spośród pozostałych krajów regionu, przeznaczając na transakcje aż 10,3 mld euro. Na drugim miejscu, z prawie trzykrotnie mniejszą wartością inwestycji znaleźli się Czesi – 3,1 mld euro. Podium zamknęli Węgrzy z 1 mld euro.
Obecnie aktywność na rynku M&A jest mniejsza głównie ze względu na niestabilne ogólne otoczenie gospodarcze i mniej atrakcyjne wyceny. Jednak wraz ze stabilizacją sytuacji makroekonomicznej zakładamy, że liczba transakcji ponownie wzrośnie. Nie spodziewamy się łatwych czasów, ale jesteśmy przekonani co do tego, że aktywność będzie widoczna przede wszystkim w sektorach takich jak IT, energetyka i produkcja. Dodatkowo na znaczeniu mogą zyskiwać restrukturyzacje oraz transakcje zbywania przez grupy kapitałowe aktywów niestanowiących ich podstawowej działalności (tzw. corporate carve-outs). – komentuje Błażej Zagórski, partner w kancelarii CMS.
Gotowość na wyzwania
Aktywność M&A Europy Środkowo-Wschodniej w 2022 r. wzrosła w porównaniu do 2021 r., potwierdzając niezmienną atrakcyjność rynku nawet tak w trudnych czasach. Instytucje zajmujące się fuzjami i przejęciami pokazały, że potrafią z łatwością dostosować się do nowych okoliczności.
Mimo że mogą wykazywać większą ostrożność w dążeniu do celów, analitycy EMIS wskazują, że poziom transakcji pozostał solidny. Choć obecna sytuacja gospodarcza i geopolityczna powoduje niepewność oraz niestabilność, prawnicy kancelarii CMS z całego świata potwierdzają, że jurysdykcje w regionie Europy Środkowo-Wschodniej są dobrze przygotowane do stawienia czoła wyzwaniom.
