Split payment, czyli metoda podzielonej płatności została wprowadzona do polskiego porządku prawnego w celu zmniejszenia luki w podatku od towarów i usług. Polega ona na tym, że płacąc za fakturę w formie przelewu na rachunek bankowy, kwota podatku VAT trafia na specjalne subkonto odbiorcy płatności, z którego środki mogą być rozdysponowane tylko w ustawowo określonym celu. Komentarz ekspercki przygotował Rafał Knap, radca prawny, kancelaria Graś i Wspólnicy.
Na rachunek VAT mogą być wpłacane wyłącznie środki z tytułu podatku VAT. Może być on obciążony w ściśle określonym celu, m.in. dokonania zapłaty podatku VAT z otrzymanej faktury, zapłaty podatku VAT, PIT, CIT, akcyzy, należności celnej, składek ZUS i KRUS. Na wniosek podatnika, naczelnik właściwego urzędu skarbowego może postanowić o wyrażeniu zgody na przekazanie środków zgromadzonych na rachunku VAT na rachunek bankowy prowadzony dla celów działalności gospodarczej. Zgoda nie zostanie jednak wydana, jeżeli:
1) zachodzi uzasadniona obawa, że zobowiązanie podatkowe z tytułu podatku nie zostanie wykonane, w szczególności gdy podatnik trwale nie uiszcza wymagalnych zobowiązań z tytułu tego podatku lub dokonuje czynności polegających na zbywaniu majątku, które mogą utrudnić lub udaremnić egzekucję lub
2) w trakcie prowadzonego wobec podatnika postępowania podatkowego w zakresie podatku zachodzi uzasadniona obawa określenia zaległości podatkowej w podatku lub ustalenia dodatkowego zobowiązania podatkowego w podatku, lub
3) weryfikacja zasadności złożonego przez podatnika wniosku wskazuje, że zachodzi uzasadniona obawa wystąpienia zaległości podatkowej w podatku.
W przypadku wydania postanowienia odmawiającego przekazania środków podatnikowi przysługuje prawo złożenia zażalenia.
Zastosowanie tej metody jest możliwe tylko w przypadku transakcji między przedsiębiorcami. Z jej zastosowaniem może być dokonana każda płatność, niezależnie od kwoty, czy towaru lub usługi, za który jest dokonywana. Od 2019 r. ustawodawca wprowadził jednak obowiązek płatności z zastosowaniem metody podzielonej płatności, gdy kwota do zapłaty wynikająca z faktury przekracza 15 000 zł (lub jej równowartość w walucie obcej), a płatność ma nastąpić za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy o VAT (m.in. roboty budowlane, węgiel, wyroby stalowe, telefony komórkowe, komputery). Niezastosowanie obowiązkowej metody podzielonej płatności zostało jednocześnie spenalizowane w kodeksie karnym skarbowym i jest zagrożone grzywną do 720 stawek dziennych.
Poza sankcją ustawodawca wprowadził również zachęty do stosowania metody podzielonej płatności.
1. Podatnicy nabywający towary i usługi określone w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, którzy zapłacili za nie z zastosowaniem split payment nie ponoszą odpowiedzialności solidarnej z podmiotem dokonującym tej dostawy za jego zaległości podatkowe.
2. W stosunku do podatników płacących z zastosowaniem split payment nie stosuje się przepisów o dodatkowym zobowiązaniu podatkowym do wysokości kwoty odpowiadającej kwocie podatku wynikającej z otrzymanej faktury zapłaconej z zastosowaniem mpp.
3. W przypadku jeżeli u podatnika stosującego mpp powstanie zaległość podatkowa w podatku od towarów i usług, nie stosuje się podwyższonej stawki odsetek, jeżeli w złożonej deklaracji podatkowej wykazał kwotę podatku naliczonego, której co najmniej 95% wynika z otrzymanych faktur, które zostały zapłacone z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności.
4. Jeżeli zapłata zobowiązania podatkowego VAT nastąpi w całości z rachunku VAT w terminie wcześniejszym niż termin zapłaty podatku, podatnik może obniżyć kwotę podatku. Obniżkę wylicza się mnożąc kwotę zobowiązania podatkowego wynikającą z deklaracji podatkowej przez stopę referencyjną Narodowego Banku Polskiego, obowiązującą na dwa dni robocze przed dniem zapłaty podatku oraz przez iloraz liczby dni od dnia, w którym obciążono rachunek VAT, z wyłączeniem tego dnia, do dnia, w którym upływa termin zapłaty podatku, włącznie z tym dniem i liczby 360. Kwotę obniżenia podatku zaokrągla się do pełnych złotych w ten sposób, że końcówki poniżej 50 gr zaokrągla się w dół, a 50 gr i więcej w górę.
Choć w większości transakcji zastosowanie metody podzielonej płatności nie jest obowiązkowe, to warto mieć na uwadze, korzyści płynące z jego zastosowania. Biorąc pod uwagę zwiększający się nadzór organów skarbowych nad płatnościami (ustrukturyzowane faktury, zmniejszony limit płatności gotówkowych) niewykluczone, że wkrótce może nastąpić poszerzenie katalogu przypadków obowiązkowego stosowania split payment.